MiG-21 (ros. МиГ-21) - samolot myśliwski konstrukcji radzieckiej III generacji, następca samolotu MiG-19.


Samolot MiG-21PFM polskiego lotnictwa wojskowego 1993 rok. fot. Wacław Hołyś
Konstrukcja duralowa, półskorupowa, płat delta w układzie średniopłata. Wlot powietrza z przodu kadłuba. Usterzenie pionowe pojedyncze. Kabina hermetyzowana z fotelem wyrzucanym. Celownik radiolokacyjny i wyposażenie do lotów bez widzialności. Zbiorniki paliwa w kadłubie. Podwozie z kołem przednim chowane.
Oblotu pierwszego prototypu dokonano 14 lutego 1955 roku. Dokonał tego pilot Gieorgij Mosołow. W ciągu kolejnych trzech lat dokonano oblotu czterech kolejnych prototypów. Ostatecznie w grudniu 1958 roku dokonano oblotu ostatniego prototypu oznaczonego jako E-6/3 i równocześnie uruchomiono produkcję seryjną pod oznaczeniem MiG-21F. Samolot MiG-21 produkowany był na radzieckiej licencji w Czechosłowacji i Indiach. Planowano uruchomienie produkcji licencyjnej w Polsce pod oznaczeniem Lim-7. Jego chińska kopia nosi oznaczenie J-7 (F-7 w wersji eksportowej). Używały go 34 państwa świata, m.in. kraje Układu Warszawskiego w tym Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL), a następnie po 1990 roku Rzeczpospolita Polska (RP).
Informacje
Edytuj
Dane podstawowe i techniczne:
Edytuj
MiG-21 | |
Państwo | ZSRR |
Konstruktor | MiG |
Typ | Myśliwiec |
Załoga | 1 |
Lata produkcji | 1959 - 1990 |
Rozpiętość (m) | 7,15 |
Długość (m) | 13,46 |
Wysokość (m) | 4,10 |
Powierzchnia nośna (m²) | 23 m² |
Wersje:
Edytuj
I generacja:
- MiG-21F - pierwsza wersja produkcyjna oparta o Ye-6, bez radaru, uzbrojona w dwa działka NR-30.
- MiG-21F-12 - wersja eksportowa dla Finlandii.
- MiG-21F-13 - pierwsza wersja produkowana na dużą skalę, również na licencji w Czechosłowacji (CSRS) jako Avia S-106 oraz w Indiach (RI) jako Hal type 74.
II generacja:
Edytuj
- MiG-21PF (typ 76) – wersja przechwytująca z radarem RP-21, silnikiem R-11F2, o zwiększonym zasięgu, pozbawiona działek. Produkowana na licencji w Indiach jako HAL type 76.
- MiG-21PF-13 (typ 77) – wersja o zmodyfikowanym uzbrojeniu z gondolą podwieszaną GP-9, w której znajduje się działko Gsz-23.
- MiG-21PFV – wersja z radarem R-2L i ulepszoną awioniką.
- MiG-21FL – wersja eksportowa MiGa-21PFV.
- MiG-21PF-17 lub MiG-21PFS – wersja z silnikiem R11F2S-300.
- MiG-21PF-31 – wersja o powiększonej płetwie pod kadłubem.
- MiG-21PFM (typ 94) – między innymi nowy fotel katapultowy KM-1, nadmuch na klapy SPS, awionika do lotów bez widoczności.
- MiG-21SPS – wersja MiGa-21PFM dla Niemiec (NRD).
III generacja:
Edytuj
MiG-21 należący do polskiego lotnictwa
- MiG-21SM (typ 95) – wersja z działkiem GSz-23 i radarem RP-22.
- MiG-21SMT (typ 50) – wersja o zwiększonym zasięgu
- MiG-21SMB – podobny do MiGa-21SMT lecz o poprawionej aerodynamice
- MiG-21R (typ 94R) – wersja rozpoznawcza.
- MiG-21RF (typ 95) – wersja rozpoznawcza z silnikiem R-13-300 i aparatami fotograficznymi zabudowanymi w kadłubie.
- MiG-21M (typy 88/96/96A) – wersja eksportowa oparta o MiGa-21SM z silnikiem R-11F2S-300 i radarem RP-21.
- MiG-21MF (typ 96F) – wersja eksportowa z silnikiem R-13-300 i radarem RP-22. Polska zakupiła z silnikiem R-11F2S-300 i radarem RP-21, w celu unifikacji z innymi posiadanymi wersjami.
Samoloty MiG-21 lotnictwa wojskowego Czechosłowacji (CSRS) w locie
IV generacja:
Edytuj
- MiG-21bis PPL (typ 75) – silnik R-25-300, radar RP-22SMA.
- MiG-21bis SAU (typ 75A) – jw. + wyposażona w RSBN.
V generacja:
Edytuj
- MiG-21-93 Bison – wersja zmodernizowana przez zakłady SOKOL dla Indii (RI), wyposażona w radar doplerowski z samolotu MiG-29, antyradar i możliwość przenoszenia nowych typów rakiet.
- MiG-21-2000 Lancer – zestaw do modernizacji opracowany przez Israel Aerospace Industries i Elbit dla Rumunii, z nowym radarem i lepszą awioniką
Wersje dwumiejscowe:
Edytuj
- MiG-21U-400 (typ 66) – pierwsza wersja dwumiejscowa
- MiG-21U-600 (typ 66) – wersja ze spadochronem hamującym.
- MiG-21US (typ 68) – wersja oparta na MiGu-21PFS.
- MiG-21UM (typ 69) – wersja oparta na MiGu-21MF.
Wersje chińskie:
Edytuj
- J-7I – kopia MiGa-21F-13, wersja eksportowa oznaczana F-7A.
- J-7II – rozwinięcie J-7I z czterema zamkami podskrzydłowymi, wersja eksportowa oznaczana F-7B.
- F-7BS
- J-7M Airguard – statecznik poziomy w formie delty, awionika zachodnia, wersja eksportowa oznaczana F-7M.
- F-7P Skybolt – wersja F-7M dla Pakistanu.
- F-7PG – modyfikacja F-7M dla Pakistanu.
- J-7III – kopia MiG-21MF, wersja eksportowa oznaczana F-7C.
- J-7IIIA – wersja eksportowa oznaczana F-7D.
- JJ-7 – wersja dwumiejscowa oparta na MiGu-21U, wersja eksportowa oznaczana FT-7
- JJ-7A – wersja dwumiejscowa oparta na J-7I, wersja eksportowa oznaczana FT-7A
- JJ-7B – wersja dwumiejscowa oparta na J-7II, wersja eksportowa oznaczana FT-7B
- JJ-7M – wersja szkolno-bojowa, z czterema zamkami, wersja eksportowa oznaczana FT-7M
- FT-7P – wersja dwumiejscowa o wydłużonym zasięgu dla Pakistanu (IRP).
- FT-7PG – wersja FT-7 oparta o F-7PG.
Użytkownicy:
Edytuj
- Związek Radziecki (ZSRR) - 6 000szt. w latach 1959-1991 (wycofane w 1991 roku)
MiG-21 lotnictwa wojskowego Bułgarii
- Algieria (ARLD) - 149szt. (wycofane)
- Angola (LRA) - 25szt.
- Bułgaria (LRB) - 224szt./ Bułgaria - 23szt. (wycofane)
- Chiny (CHRL)
- Chorwacja (RCh) - 12szt.
- Czechosłowacja (CSRS) - 433szt./ Słowacja (RS) - brak danych (wycofane)
- Egipt (ARE) - 496szt.
- Etiopia (FDRE) - 21szt.
- Indie (RI) - 151szt. (1szt. zestrzelona przez Pakistan (IRP) 27 lutego 2019 roku, w służbie pozostaje 150szt.)
- Irak (RI) - 312szt. (ostatnie egzemplarze wycofane w 2003 roku)
- Jugosławia (SFRJ) - 200szt. (wycofane w 1992 roku)
Samolot myśliwski MiG-21 w dwóch rzutach
- Kuba (RK) - 269szt. (w służbie pozostaje 8szt.)
- Laos (LRLD) - 25szt.
- Libia (WLADżLS) - 169szt.
- Mali - 14szt.
- Mongolia (MRL) - 44szt./ Mongolia - brak danych
- Mozambik (RM) - 48szt. (w służbie pozostaje 8szt.)
- Namibia (RN) - 3szt. (w rezerwie)
- Niemcy (NRD) - 561szt.
- Polska (PRL) - 582szt./ Polska (RP) - wycofane w 2004 roku
- Rumunia (SRR) - 305szt./ Rumunia - 113szt. (w służbie pozostaje 28szt.)
- Somalia (FRS) - 9szt. (stan na 1990 rok, obecnie brak danych)
- Syria (SRA) - 535szt.
- Uganda - 12szt.
- Ukraina (wycofany)
- Węgry (WRL) - 256szt.
- Wietnam (SRW) - 270szt. (w służbie pozostaje 200szt.)