Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) - historyczne państwo socjalistyczne w Europie Środkowej, położone nad Morzem Bałtyckim.

Godło Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej

Flaga Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
Polska Rzeczpospolita Ludowa graniczyła od zachodu z Niemiecką Republiką Demokratyczną (NRD), od południa z Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną (CSRS), a od wschodu ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR). Północną część kraju stanowiło pobrzeże Morza Bałtyckiego. Polska podzielona była na 49 województw.
Polska Rzeczpospolita Ludowa to oficjalna, zapisana w konstytucji z 1952 roku nazwa państwa polskiego w latach 1952 - 1989. Wcześniej, w latach 1944 - 1952 to samo socjalistyczne państwo funkcjonowało na arenie międzynarodowej podobnie jak obecnie pod nazwą Rzeczpospolita Polska (RP).
Za początek PRL-u uważa się 22 lipca 1944 roku - dzień ogłoszenia manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN), który został oficjalnie powołany przez Krajową Radę Narodową (KRN) w wyzwolonym z okupacji niemieckiej Lublinie 21 lipca 1944 roku. W Manifeście PKWN (zwanym też Manifestem Lubelskim lub Manifestem Lipcowym) wzywano do walki z okupantem niemieckim, ustanawiano KRN jako jedyne legalne źródło władzy w odrodzonej Polsce. Ponadto zapowiadano ukaranie zbrodniarzy faszystowskich, upaństwowienie ziemi i przemysłu, bezpłatne nauczanie, a co za tym idzie zmiany ustrojowe niosące nie tylko wyzwolenie narodowe, lecz i wyzwolenie społeczne tych grup obywateli, które w okresie sanacyjnej II Rzeczpospolitej Polskiej w okresie międzywojennym były wyzyskiwane i szykanowane przez autorytarne rządy. Zapisano w nim, że nowe wyzwolone państwo polskie będzie państwem urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Manifest podpisali członkowie PKWN z przewodniczącym Edwardem Osóbką-Morawskim oraz wiceprzewodniczącymi Wandą Wasilewską i Andrzejem Witosem na czele. Ważnym faktem proklamowania nowego socjalistycznego państwa było również międzynarodowe uznanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (TRJN), którego podstawą był Rząd Tymczasowy RP w Lublinie - pierwszym wyzwolonym mieście polskim, przez Wielką Brytanię i USA oraz równoległe wycofanie uznania Rządowi RP na uchodźstwie, który nie miał legitymizacji większości obywateli i niechlubnie "wsławił się" ucieczką z walczącego kraju w pierwszych dniach II wojny światowej we wrześniu 1939 roku. W początkowym okresie istnienia Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej na niektórych jej terenach funkcjonowały zbrojne bandy podziemia antykomunistycznego dopuszczające się wobec nowych władz oraz jej zwolenników brutalnych ataków, morderstw, grabieży, gwałtów oraz tortur. Dążyli oni do zdestabilizowania sytuacji w wyzwolonym kraju i wywołania wojny ze Związkiem Radzieckim (ZSRR). Członkowie tych band wywodzili się głównie ze środowisk nacjonalistycznych oraz narodowych, częściowo z przedstawicieli przedwojennej sanacyjnej władzy. Najliczniejszą i najbardziej znaną tego typu organizacją były Narodowe Siły Zbrojne (NSZ). Wszystkie organizacje bandyckie zlikwidowano ostatecznie do 1947 roku. W międzyczasie prowadzono odbudowę kraju ze zniszczeń wojennych. Szczególne znaczenie dla procesu odbudowy miał (tzw. plan trzyletni) Plan Odbudowy Gospodarczej 1947-1949, zasiedlanie ziem odzyskanych, reforma rolna polegająca m.in. na podziale majątków ziemskich o pow. powyżej 50 ha oraz upaństwowienie przemysłu. Kolejny plan gospodarczy (tzw. plan sześcioletni) rozwinął kraj gospodarczo. Według założeń planu rozwinął się przemysł wydobywczy, ciężki oraz maszynowy, następował szybki rozwój i urbanizacja miast. W ramach planu wybudowano wiele państwowych zakładów i fabryk oraz rozbudowano istniejące wcześniej. Plan doprowadził do rozwoju przemysłu o 250%, natomiast produkcja rolna wzrosła o 13%. W ten sposób Polska z przedwojennego zacofanego gospodarczo i typowo rolniczego kraju stała się państwem wysoko uprzemysłowionym, następowała szybka migracja ludności ze wsi do miast, co z kolei powodowało dynamiczny rozwój ośrodków miejskich. W grudniu 1948 roku w wyniku kongresu zjednoczeniowego socjalistycznej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) oraz komunistycznej Polskiej Partii Robotniczej (PPR) powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR), a w 1949 roku chłopska partia Zjednoczone Stronnictwo Ludowe (ZSL).
22 lipca 1952 roku w ósmą rocznicę powstania Polski Ludowej Sejm uchwalił Konstytucję Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Oficjalnie zmieniono nazwę państwa na Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL), a ustrój określono jako Demokracja Ludowa. Jednocześnie zlikwidowano urząd prezydenta, a jego kompetencje przejął kolegialny organ Rada Państwa, funkcję prezydenta od tej pory sprawował Przewodniczący Rady Państwa. W konstytucji znalazły się zapisy m.in. o prawie do pracy, ochrony zdrowia, wypoczynku i nauki.
W latach 1989-1991 na skutek działań politycznych, pokojowych przemian ustrojowych, wprowadzania kapitalistycznej neoliberalnej gospodarki, wyprzedawania i prywatyzacji majątku państwowego, PRL uległa przekształceniu w obecne państwo Rzeczpospolita Polska (RP), zwane też potocznie III Rzeczpospolita Polska (III RP).

Bolesław Bierut (1892-1956) - Prezydent Krajowej Rady Narodowej (KRN) w latach 1944-1947 oraz Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (RP) w latach 1947-1952
Polska Rzeczpospolita Ludowa była członkiem wielu organizacji międzynarodowych: Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG), Układu Warszawskiego oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ).
Spis treści
Informacje
Dane podstawowe:
- Język urzędowy: polski
- Stolica: Warszawa
- Ustrój polityczny: republika socjalistyczna
- Głowa państwa: prezydent gen. Wojciech Jaruzelski (ostatni)
- Powierzchnia: 322 577 km² (68. miejsce na świecie) - 1989 rok
- Liczba ludności: 37 800 000 (32. miejsce na świecie) - 1989 rok
- Jednostka monetarna: Złoty
Największe miasta:
- Warszawa
- Łódź
- Kraków
- Wrocław
- Poznań
Partie polityczne:
- Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) - lewicowa, socjalistyczna
Edward Gierek - I Sekretarz PZPR w latach 1970 - 1980.
- Stronnictwo Demokratyczne (SD) - centrowa, socjalliberalna
Przedsiębiorstwa zbrojeniowe:
- Bumar Amunicja
- Bumar - Łabędy
- Fabryka Samochodów Ciężarowych im. Feliksa Dzierżyńskiego "Star"
- Huta Stalowa Wola
- OBRUM
- PZL Mielec
- PZL Świdnik
- Stocznia Gdańska im. Lenina
- Stocznia im. Komuny Paryskiej
- Stocznia Marynarki Wojennej im. Dąbrowszczaków
- Stocznia Północna im. Bohaterów Westerplatte
- Stocznia Szczecińska im. Adolfa Warskiego
- Warszawskie Zakłady Maszyn Budowlanych im. Ludwika Waryńskiego
- Zakłady Mechaniczne im. Marcelego Nowotki
- Zakłady Mechaniczne Tarnów
- Zakłady Metalowe Dezamet
Produkty przedsiębiorstw zbrojeniowych:

Ostatni prezydent Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej gen. Wojciech Jaruzelski
- pistolet maszynowy PM-63 RAK
- mina MKU (produkcja licencyjna)
- mina TM-62M
- lekki pojazd terenowy LPT
- terenowy samochód ciężarowy Star 66
- samochód ciężarowy Star 200
- uterenowiony samochód ciężarowy Star 244
- terenowy samochód ciężarowy Star 266
- czołg T-54 (produkcja licencyjna)
- czołg T-55 (produkcja licencyjna)
- czołg T-72 (produkcja licencyjna)
- wóz zabezpieczenia technicznego WZT-1
- wóz zabezpieczenia technicznego WZT-2
- trenażer czołgowy MPG-69
- ciągnik artyleryjski Mazur D-350
- wielozadaniowy transporter-ciągnik artyleryjski MT-LB (produkcja licencyjna)
- transporter opancerzony SKOT
- samochodowy most towarzyszący SMT-1
- czołgowy most towarzyszący BLG-67
- PZL Lim-1 (wersja licencyjna MiG-15)
- PZL Lim-2 (wersja licencyjna MiG-15bis)
- PZL Lim-5 (wersja licencyjna MiG-17)
- PZL Lim-6bis (wersja rozwojowa Lim-5)
- PZL TS-8 Bies
- PZL TS-11 Iskra
- PZL-104 Wilga
- PZL An-2 (wersja licencyjna Antonow An-2)
- PZL SM-1 (wersja licencyjna Mi-1)
- PZL SM-2
- PZL Mi-2
- Fregata rakietowa projektu 620 "Kaszub"
- Kuter torpedowy projektu 664
- Ścigacz okrętów podwodnych projektu 912M
- Kuter Zwalczania Okrętów Podwodnych typu 918M
- Okręt desantowy średni projektu 770D
- Okręt desantowy średni projektu 770MA
- Okręt desantowy średni projektu 771
- Okręt desantowy średni projektu 771A
- Okręt dowodzenia desantem projektu 776
- Kuter desantowy projektu 709
- Kuter desantowy projektu 719
- Okręt patrolowy projektu 912
- Okręt rozpoznania radioelektronicznego projektu 863
- Okręt hydrograficzny projektu B63
- Okręt hydrograficzny projektu 861
- Okręt hydrograficzny projektu 862 - dla Marynarki Wojennej Związku Radzieckiego (ZSRR)
- Okręt hydrograficzny projektu 870 - dla Marynarek Wojennych ZSRR i Niemiec (NRD)
- Okręt hydrograficzny projektu 871 - dla Marynarki Wojennej ZSRR
- Okręt hydrograficzny projektu 872 - dla Marynarek Wojennych ZSRR i NRD
- Okręt hydrograficzny projektu 874
- Okręt szkolny projektu 888
- Kuter szkolny projektu OS-1
- Okręt ratowniczy projektu Pr-12
- Okręt ratowniczy projektu 570
- Kuter nurkowy projektu Storem-KN
- Kuter ratowniczy projektu R-30
Armia:
Siły zbrojne Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej stanowiło powstałe 29 lipca 1944 roku Ludowe Wojsko Polskie (LWP) liczące przez lata 200 000 - 300 000 żołnierzy. Służba w wojsku była obowiązkowa dla mężczyzn po 18 roku życia.
Ludowe Wojsko Polskie dzieliło się na:
- wojska lądowe - siły lądowe
- wojska lotnicze - siły powietrzne
- marynarka wojenna - siły morskie
Sprzęt i uzbrojenie wojska PRL:
- pistolet TT
- pistolet FEG PA-63
- pistolet P-64
- pistolet P-83 Wanad
- pistolet maszynowy PPSz 41
- pistolet maszynowy PM-63 RAK
- pistolet maszynowy PM-84 Glauberyt
- karabin Mosin-Nagant
- karabin szturmowy AK
- karabin wyborowy SWD (1 300szt.)
- rkm DP
- rkm RPD
- rkm RPK
- Karabin-granatnik wz.60
- ukm PK/PKS
- ukm PKM
- wkm DSzK
- wkm KPWT
- wkm NSW
- miotacz płomieni ROKS-3 (brak danych)
- granat F-1 (brak danych)
- granat RG-42 (brak danych)
- granatnik przeciwpancerny RPG-7 (brak danych)
- przeciwpancerny pocisk kierowany 9M14 Malutka (brak danych)
- przenośny zestaw przeciwlotniczy 9K32 Strzała-2 (brak danych)
- przenośny zestaw przeciwlotniczy 9K38 Igła (brak danych)
- mina MKU (brak danych)
- mina TM-57 (brak danych)
- mina TM-62M (brak danych)
- Jeep Willis (brak danych)
- GAZ-67 (brak danych)
- GAZ-69 (brak danych)
- UAZ 469 (brak danych)
- UAZ 452 (brak danych)
- Nysa 522 (brak danych)
- GAZ-63 (brak danych)
- GAZ-66 (brak danych)
- Studebaker US6 (około 350 szt.) otrzymane z ZSRR - stan na 1945 rok
- ZiS-151 (brak danych)
- ZiŁ-157 (brak danych)
- ZiŁ-131 (brak danych)
- Star 66 (brak danych)
- Star 266 (brak danych)
- Ural-375D (brak danych)
- Tatra 815 (brak danych)
- KrAZ-255B (brak danych)
- ZiŁ-135 (brak danych)
- MAZ-537 (brak danych)
- T-34 (brak danych)
- T-54 (1 500szt.)
- T-55 (1 500szt.)
- T-72 (brak danych)
- IS-2 (71szt.) - 14szt. uległo zniszczeniu w trakcie działań wojennych, po wojnie zostawiono w służbie 26szt., 21szt. zwrócono ZSRR
- IS-3 (2szt.)
- PT-76 (300szt.)
- SU-100 (26szt.)
- BWP-1 (brak danych)
- BWP-2 (62szt.)
- WZT-1 (brak danych)
- WZT-2 (brak danych)
- MPG-69 (brak danych)
- AT-S (brak danych)
- Mazur D-350 (brak danych)
- MT-LB (brak danych)
- BRDM-1 (800szt.)
- BRDM-2 (ponad 691szt.)
- TOPAS (brak danych)
- BTR-40 (400szt.)
- BTR-152 (400szt.)
- SKOT (2500szt.)
- SMT-1 (brak danych)
- BLG-67 (brak danych)
- BS-3 (78szt.)
- M-30 (ponad 914szt.)
- D-20 (brak danych)
- Armatohaubica wz. 1977 Dana (111szt.)
- 2S1 "Goździk" (533szt.)
- 2S7 "Piwonia" (8szt.)
- BM-13 (brak danych)
- BM-24 (50szt.)
- BM-21 Grad (ponad 219szt.)
- RM-70/85 (30szt.)
- 9K6 Księżyc (21szt.)
- 9K52 Księżyc-M (49szt.)
- 9K72 "Elbrus" (30szt.)
- ZSU-57-2 (129szt.)
- ZSU-23-4 "Szyłka"
- 2K12 Kub (brak danych)
- 9K33 Osa (brak danych)
- S-75 "Dźwina" (brak danych)
- Jakowlew Jak-1 (brak danych) - wycofane w 1946 roku
- Jakowlew Jak-9 (brak danych)
- Jakowlew Jak-23 (ponad 100szt.)
- MiG-15 (80szt.)
- S-102 - czechosłowacka wersja licencyjna MiG-15 (60szt.)
- PZL Lim-1 - polska wersja licencyjna MiG-15 (237szt.)
- PZL Lim-2 - polska wersja licencyjna MiG-15bis (496szt.)
- MiG-17 (92szt.) - wersja MiG-17PF
- PZL Lim-5 - polska wersja licencyjna MiG-17 (brak danych)
- MiG-19 (25szt.)
- MiG-21 (582szt.)
- MiG-23 (42szt.)
- MiG-29 (12szt.)
- Iljuszyn Ił-2 (250szt.) - otrzymane w latach 1944 - 1946, wycofane w 1949 roku
- Iljuszyn Ił-10 (438szt.)
- PZL Lim-6bis - polska wersja rozwojowa Lim-5 (70szt.)
- Suchoj Su-7 (45szt.)
- Suchoj Su-20 (26szt.)
- Suchoj Su-22 (110szt.)
- Iljuszyn Ił-28 (107szt.) - wycofane w 1977 roku
- Antonow An-12 (2szt.)
- Antonow An-26 (12szt.)
- PZL TS-8 Bies (brak danych)
- PZL TS-11 Iskra (brak danych)
- Antonow An-2 (brak danych)
- Jakowlew Jak-40 (18szt.)
- PZL SM-1 - wersja licencyjna Mi-1 (brak danych)
- PZL SM-2 Star 66 (brak danych)
- Star 266 (brak danych)
- PZL Mi-2 (311szt.)
- Mi-4 (28szt.) - wycofane w 1984 roku
- Mi-6 (3szt.)
- Mi-8 (56szt.)/ Mi-17 (8szt.)
- Mi-14 (16szt.)
- Mi-24 (32szt.)
- Okręt podwodny typu M (6szt.)
- Okręt podwodny projektu 613 (4szt.)
- Okręt podwodny projektu 877E "Halibut" (1szt.)
- Okręt podwodny projektu 641 (2szt.)
- Niszczyciel projektu 30-bis (2szt.) - wydzierżawione, a następnie odkupione od ZSRR, wycofane w 1973 i 1974 roku
- Niszczyciel rakietowy projektu 56AE (1szt.)
- Niszczyciel rakietowy projektu 61MP (1szt.)
- Fregata rakietowa projektu 620 "Kaszub" (1szt.)
- Kuter torpedowy projekt D-3 (2szt.)
- Kuter torpedowy projektu 183 (19szt.)
- Kuter torpedowy projektu 664 (8szt.)
- Kuter rakietowy projektu 205 (13szt.)
- Kuter rakietowy projektu 1241RE (4szt.)
- Ścigacz okrętów podwodnych projekt MO-D-3 (11szt.)
- Ścigacz okrętów podwodnych projektu BMO (1szt.)
- Ścigacz okrętów podwodnych typu 122bis (8szt.)
- Ścigacz okrętów podwodnych projektu 912M (8szt.)
- Kuter Zwalczania Okrętów Podwodnych typu 918M (11szt.)
- Trałowiec typu Jaskółka (4szt.) - w 1949 roku 3szt. przebudowane na dozorowce, a 1szt. na okręt hydrograficzny ORP "Kompas"
- Trałowiec redowy projektu 253Ł BTSZCZ (9szt.)
- Trałowiec bazowy projektu BYMS (3szt.)
- Trałowiec bazowy projektu 254K (3szt.)
- Trałowiec bazowy projektu 254M (9szt.)
- Trałowiec bazowy projektu 206F (12szt.)
- Trałowiec bazowy projektu 207P (9szt.)
- Okręt desantowy średni projektu 770D (9szt.)
- Okręt desantowy średni projektu 770MA (2szt.)
- Okręt desantowy średni projektu 771 (6szt.)
- Okręt desantowy średni projektu 771A (5szt.)
- Okręt dowodzenia desantem projektu 776 (1szt.)
- Kuter desantowy projektu 709 (15szt.)
- Kuter desantowy projektu 719 (3szt.)
- Okręt patrolowy projektu 912 (5szt.)
- Okręt rozpoznania radioelektronicznego projektu 863 (2szt.)
- Okręt hydrograficzny projektu B63 (1szt.)
- Okręt hydrograficzny projektu 861 (2szt.)
- Okręt hydrograficzny projektu 874 (2szt.)
- Okręt szkolny projektu 888 (2szt.)
- Kuter szkolny projektu OS-1 (3szt.)
- Okręt ratowniczy projektu Pr-12 (4szt.)
- Okręt ratowniczy projektu 570 (2szt.)
- Kuter nurkowy projektu Storem-KN (5szt.)
- Kuter ratowniczy projektu R-30 (3szt.)
Służby porządkowe:
- Milicja Obywatelska (MO)
- Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej (ORMO)
- Służba Ochrony Kolei (SOK)
- Służba Więzienna (SW)
- Wojskowa Służba Wewnętrzna (WSW)
Biografie:
- Bolesław Bierut - prezydent Krajowej Rady Narodowej (KRN) w latach 1944 - 1947 oraz prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (RP) w latach 1947 - 1952
- Edward Gierek - pierwszy sekretarz PZPR w latach 70-tych
- Mirosław Hermaszewski - kosmonauta, pierwszy i jedyny Polak, który poleciał w kosmos
- Wojciech Jaruzelski - ostatni prezydent PRL
- Czesław Miłosz - poeta, laureat literackiej nagrody Nobla w 1980 roku
Galeria:
Dodaj obraz do galerii
Michał Iljin (dyskusja) 23:26, lip 3, 2013 (UTC)IljinM.